Reisverhalen Griekse Gids

Voor de échte Griekenlandliefhebber

Athos

De autonome monnikenrepubliek Athos in Griekenland
Tekst/Fotografie: Drs. Frans Herman Grobbe
 

Dit verslag zal zo veel mogelijk beperkt blijven tot de ervaringen die mijn zoon Frans Albert en ikzelf hebben opgedaan tijdens onze pelgrimstocht naar het schiereiland Athos in Griekenland. Die zijn al indrukwekkend genoeg om de rest van ons leven hieraan met verwondering terug te denken.  Eerst laten wij zien wat de fenomenale betekenis van de Autonome Monniken Republiek Athos was, is en in de toekomst zou kunnen zijn voor het geestelijk leven van de spirituele mens. Dat is nodig omdat het ons is gebleken dat weinig Nederlanders bekend zijn met de bijzondere positie die deze republiek in Griekenland, in Europa en in de wereld inneemt. In de loop van de eeuwen zijn de monniken door studie en publicaties een ijkpunt voor het Orthodoxe geloof geweest getuige de ca. 12.000 handschriften die zich in de bibliotheken van de kloosters bevinden. En nog wordt aan studie veel aandacht besteed. Zelden spreek ik mensen die van ‘Athos’ hebben gehoord. Een enkele maal menen zij aan de naam te horen dat het een Grieks eiland zou kunnen zijn. Kortheidshalve verwijs ik meestal naar de zoekmachines op het internet. Toch is het onbegrijpelijk dat Athos ofwel ‘Agion Oros’ ofwel ‘De Heilige Berg ’niet méér bekendheid geniet omdat het in de afgelopen eeuwen in de geschiedenis van Europa en Klein Azië en in het bijzonder in de Orthodoxe wereld een zeer belangrijke rol heeft vervuld en nu nog een exponent van het Byzantijnse Rijk is dat nog heden ten dage in de Christelijke wereld een bron van geestelijke inspiratie en wetenschap is. Om onze belevenissen en ontmoetingen in een juist kader te kunnen plaatsen is het van belang om de algemene informatie aandachtig te lezen. Voor meer informatie heeft het internet, naast de bestaande literatuur, veel mogelijkheden om kennis over Athos te verdiepen. Ook de website van de Griekse Gids geeft belangrijke informatie. Om weer in de werkelijkheid van het hier en nu te geraken volgt na deze informatie, de aanleiding tot deze tocht die zoals zo vaak in een eenvoudige gebeurtenis zijn oorsprong vindt. Daarna komen het feitelijke verslag en onze conclusie aan bod.
 

Athos
Aristoteles park Stageira | Athos

ATHOS

Het Schiereiland Athos ligt in de landstreek Chalkidiki in het noordoosten van Griekenland. Athos vierde in het jaar 1963 haar duizendjarig bestaan. De twintig enorme Orthodoxe kloosters met hun bijbehorende dependances (Skites, Kellia, Hermitages, en andere onderkomens voor monniken van Athos) laten een grote continuïteit zien. Hoewel alle kloosters een grote mate van autonomie hebben, zijn de overeenkomsten in de Orthodoxe liturgie groot. Ook de bouwkundige vorm van de kloosters komt sterk overeen. De geestelijk leider van de monniken is patriarch Bartholomeus de Eerste, de patriarch van Constantinopel die in Istanbul zetelt. Volgens professor in de theologie Georgos I. Mantzaridis bedroeg het aantal monniken in de kloosters in het jaar 1971 niet meer dan elfhonderd en vijfenveertig. Dat waren meest bejaarde mensen die onmogelijk alle liturgische diensten en andere werkzaamheden konden vervullen ondanks het inzetten van Albanese arbeiders die aan de kloosters en in de landbouw werkten. In het halfjaarlijks beraad van de twintig abten in Karyes werd geopperd om aan de patriarchen van de Orthodoxe kerken in het oorsprongsland van de kloosters te vragen om een contingent monniken uit hun kloosters naar Athos te sturen. Het merendeel van de kloosters op Athos is van Griekse origine maar daar zijn ook van origine Russische, Roemeense, Bulgaarse, Servische en Georgische kloosters, skites en kellia. Tot hun grote geluk werden veel van hun verzoeken gehonoreerd. Bovendien werd dit verzoek in vele delen van de wereld gehoord zodat het aantal kloosterlingen tussen 1972 en 1996 met duizend zes en dertig monniken toenam.  Het moet een enorme verandering in de populatie van de kloosters zijn. Niet alléén kan het werk nu beter verdeeld en gedaan worden maar de gemiddelde leeftijd is drastisch omlaag gegaan. Ongeveer 27 % van de monniken heeft nu een academische graad. Wij vragen ons af, of de oude garde zonder bedenkingen hun nieuwe collega’s hebben verwelkomt. Dat zou goed kunnen omdat beide groepen met één doel op Athos zijn. Door het gebed en hun dienst aan God willen zijn zo dicht mogelijk God nabij komen. Bovendien bidden zij voor het behoud van de mensheid en hun welzijn. Deze gebeden worden eindeloos herhaald. In Panteleimon hoor je ‘Ghospodi pomilioe’ en in de Griekse kloosters hoor je het voor ons meer bekende  ‘Kyrië Eleison’. Beide gebeden vertalen wij met de woorden ‘Heer ontferm U over ons’.
Athos is niet vrij toegankelijk voor burgers van andere landen. Toegang is alléén mogelijk voor mannen van 18 jaar en ouder die tijdens een pelgrimstocht hun geloof willen verdiepen door het vergroten van hun kennis van het (Orthodoxe) geloof. De toestemming voor een verblijf op Athos wordt gegeven door het Pelgrimsbureau van Agion Oros. Die vergunningen worden zeer beperkt afgegeven om toerisme te voorkomen. Elke dag mogen honderd Orthodoxe gelovigen en tien niet-Orthodoxen op Agion Oros komen voor een verblijf van maximaal drie nachten, dus vier dagen. De nachten moeten in drie verschillende kloosters worden doorgebracht. Hiervoor moet vóór aankomst op Athos toestemming van de kloosters worden verkregen. Het voor ons meest opvallende voorschrift is dat alléén mannen op het schiereiland mogen komen. Zelfs vrouwelijke dieren zoals koeien worden niet toegelaten hoewel die voor de voedsel voorziening van de monniken gemeenschappen in de kloosters en elders op Athos zeer nuttig zouden zijn. Deze regel heeft ook tot gevolg dat je alléén muilezels als lastdier en voor de ploeg kan zien. Niet lang geleden heeft de vergadering van de twintig abten van de kloosters welke in Karyes bijeenkomt, toegestaan dat katten toegelaten mogen worden om een muizenplaag te bestrijden. Nu lijkt het een kattenplaag te worden. Deze regels kunnen alléén worden gehandhaafd omdat de Autonome Monniken Republiek Athos een speciale status heeft binnen  de Europese Unie. Athos is een protectoraat van Griekenland. Toen dat land toetrad tot de EU, hebben alle deelnemende landen een verklaring getekend waarbij zij de speciale status van Athos erkennen en dus eerbiedigen.  
Het schiereiland is alléén over de zee te bereiken. De meest gebruikte toegang tot Athos is een veerboot van Ouranopolis aan de Griekse kant van de grens naar de kleine havenplaats Dafni in het midden van de westkust. Vandaar rijdt tegenwoordig een grote bus naar het eerdergenoemde plaatsje Karyes. Vanuit Karyes gaan op gezette tijden, en als er voldoende aanbod van passagiers is, minibusjes naar diverse kloosters. Anders dienen de pelgrims de eeuwenoude voetpaden c.q. muilezelpaden door de bergen te bewandelen waarbij het gevaar van verdwalen niet denkbeeldig is. De kloosters die aan de kust liggen zijn ook per boot bereikbaar. In ons verslag komt het vervoer uitgebreider aan de orde. Toegang via het vaste land naar Athos is verboden en praktisch niet mogelijk. Voor het toezicht op het naleven van de voorschriften heeft Athos een politie-eenheid van zeer bescheiden omvang. Wèl zijn er enkele heli’s en ook enkele heli-platforms op het schiereiland. De douane van Athos die ook in Karyes zetelt, kan de reizigers controleren op het vervoeren van voor de kloosters belangrijke voorwerpen.
 

Athos
Oud Stageira - Olympiada Chalkidki | Althos
 

DE AANLEIDING 

Aanleiding tot deze pelgrimstocht was een icoon (ofwel beeltenis of afbeelding) die ik in het jaar 2008 kreeg. Deze icoon hoort tot het type Hodegetria. De Maagd Maria heeft Christus op schoot en wijst met haar rechter hand naar hem. Na veel onderzoek bleek deze icoon geschilderd te zijn in het Rohzen klooster in het Zuidwesten van Bulgarije rond het jaar 1800. De naam van de icoon is  Portaitissa en het oorspronkelijke voorbeeld hiervan bleek uit het Heilig klooster Iviron op Athos te komen. Daarom was het nodig om de geschiedenis van Athos te gaan bestuderen en boeken en kaarten van het schiereiland aan te schaffen. Aan het eind van dit verslag treft u een lijstje aan met boeken en een website voor meer informatie.  
In een van die bestudeerde boeken wordt vermeld dat in het klooster Iviron ‘de Heilige Icoon van de Maagd Portaitissa’ als belangrijkste icoon wordt vereerd en dat daar iconen worden geschilderd waarop wordt afgebeeld hoe deze Hodegetria na het Iconoclasme (beeldenstrijd) in de achtste en negende eeuw, op wonderlijke wijze via de zee, bij het klooster is aangekomen. Op 13 maart 2013 schreef ik het klooster een brief met het verzoek om nadere gegevens. De Deken schreef mij terug dat er geen iconen van dat type in Iviron geschilderd zijn en dat ik voor dit type icoon het beste zelf een icoonschilder kon zoeken. Hij stuurde mij een brochure met informatie. Deze brochure heb ik vanuit de Engelse tekst in het Nederlands vertaald. De geschiedenis van de aankomst van de icoon Portaitissa bij het van oorsprong Georgische klooster Iviron is zeer bijzonder zodat ik deze hierna vermeld. Overigens ben ik in mijn zoektocht nog vijf verschillende varianten van deze geschiedenis tegen gekomen maar de tekst van het klooster Iviron acht ik het meest authentiek.      
 

Athos
Binnenplaats Eagles Palace Ouranoupolis | Athos


Gedeelte van de tekst uit de brochure van het Heilig Klooster IVIRON op Athos:
‘Een korte aantekening van de Geschiedenis van de Heilige Icoon van de Maagd Portaitissa. De herkomst van de icoon van de Maagd Portaitissa gaat terug naar de zorgelijke tijden van de iconoclastenstrijd. Het was destijds dat een vrome weduwe uit Nicaea in Bithynia, de icoon in de zee plaatste om het te redden van de verwoestingen tijdens de iconoclasmerazernij. De icoon stond rechtop op de golven en begon te reizen in de richting van de Berg Athos. Vele jaren later verscheen zij voor de kust bij het klooster Iviron als een luisterrijke beeltenis herkenbaar door een lichtkolom die tot aan de hemel rijkte. Juist toen de geïmponeerde monniken de icoon probeerden te pakken week de icoon verder weg. Alleen één monnik, de Heilige Gabriël, was in staat in opdracht van de Maagd, om over het water te lopen en de icoon te bereiken, haar heilige beeltenis te ontvangen en het aan land te brengen. Een bron met heilig water begon onmiddellijk te stromen op de plaats waar de icoon aan land was gekomen. Zij heeft van toen af aan ononderbroken gestroomd; heiligend hen die haar met geloof benaderen. Monniken droegen de icoon in een plechtige processie en plaatsten haar in een speciaal ontworpen icoonstandaard in het katholikon [hoofdkerk] van het klooster. Op de volgende dag echter, werd de icoon onverklaarbaar aangetroffen bij de poort van het klooster. De icoon werd teruggebracht naar de icoonstandaard en opnieuw was zij vertrokken en op de zelfde plaats teruggevonden. Dit gebeurde drie maal. De Maagd verscheen toen in een visioen aan Sint Gabriël en zei hem de icoon niet van de poort (porta) te verwijderen omdat Zij [de Maagd Maria] niet was gekomen om beschermd te worden maar om het klooster en de gehele Heilige Berg te beschermen. Toen werd de huidige kapel bij de poort gebouwd en de icoon werd daarin geplaatst op bevel van de Moeder Gods, en werd vanaf die tijd Portaitissa genoemd. De icoon is daar gebleven zonder ooit de grenzen van het klooster te hebben verlaten. En de zegen van de Maagd heeft sindsdien overvloedig gewerkt voor de geestelijke bemoediging en de verschillende vorming van alle monniken van Athos en gelovige pelgrims die komen bidden in haar kapel. ‘ In de winkel van het klooster trof ik inderdaad geen ‘aankomsticoon‘ aan maar hoog in de poort van het klooster hing tegen een muur een verweerd schilderij waarop de aankomstgeschiedenis is afgebeeld. Die afbeelding vormt nu de basis voor de icoon die ik wil laten schilderen.
 

Athos
Kastro Ouranoupolis | Athos


VERSLAG 

Met dit verslag wil ik vastleggen hoe wij ons bezoek aan Athos hebben beleefd. Deze pelgrimstocht werd voor het overgrote deel goed georganiseerd door Prinos Reizen te Noordwijkerhout. In Athos regel je veel zaken zelf zoals vervoer ter plekke. Zoals uit de boekenlijst blijkt hebben een aantal van de vele pelgrims een verslag van hun tocht gemaakt, maar dat gebeurde vrijwel altijd van andere plaatsen en in andere tijden. Wat opvalt in de schriftelijke en mondelinge verslagen is het vrij snelle veranderen van de landschappelijke situatie op het schiereiland. Vooral het gemotoriseerde vervoer wordt als inbreuk op de traditie ervaren.

Op zaterdag 26 april 2014 vertrekken mijn zoon Frans Albert en ik van Schiphol naar Thessaloniki in Noord Griekenland. Bij de uitgang van het vliegveld staat de chauffeur van de taxi die ons naar de eerder genoemde grensplaatsje Ouranopolis zal brengen. Wij rijden over een smalle geasfalteerde weg die volgens onze voorgangers niet lang geleden nog een grindweg was. Omdat ons hotel geen restaurant heeft gaan wij even verderop aan zee op en terras zitten waar wij gebakken inktvis met salade en frites eten. De halfzoete wijn is van goede kwaliteit en heeft een bijzondere smaak. Na het eten wordt het al donker en is de boulevard van Ouranopolis verlicht zoals ook de meeste winkels. In de winkels zijn veel iconen te koop. Bij de antieke verdedigingstoren van Ouranopolis lopen wij over de pier naar de plaats waar wij de volgende morgen de veerpont naar Dafni zullen nemen. De volgende morgen zullen wij onze verblijfsvergunning (diamonitirion) voor Athos gaan halen bij een dependance van het Pelgrimsbureau te Thessaloniki. Na onze plaatsbewijzen voor de boot gehaald te hebben zullen wij ons inschepen op de ferry die om 9.45 uur zal vertrekken. De  kustwacht in Ouranopolis bepaalt of er met de ferry gevaren mag worden, afhankelijk van het weer. Zondag 27 april vertrekt de ferry redelijk op tijd. Het schip zal ca. twee uren over de tocht naar Dafni doen. Aan boord bevinden zich dus alléén mannen waaronder vele monniken en geestelijken. Ook treffen wij daar de pelgrims aan die wij na drie dagen weer op de terugreis tegen zullen komen. Onderweg worden verschillende haventjes (arsanas) van kloosters aangedaan. Het lossen en laden gebeurt in een ijltempo. Het schip heeft zijn laadklep op de boeg al horizontaal voordat het aan de kade of pier komt. Mensen en eventueel vracht die van het schip af moeten, staan al op de klep en mensen die mee willen varen komen al aan boord voordat het schip gelost is. Binnen vijf of tien minuten varen wij weer door naar de volgende arsanas. Wij zien de machtige kloosters vanuit zee liggen. Het is een indrukwekkend gezicht. Via de haventjes van onder andere de kloosters Dochiariou, Xenofontos en Panteleimon komen wij in Dafni aan. De zee is vrij ruw maar wij komen toch redelijk op tijd aan. Op de kade staat een douaneman die een geestelijke aanspreekt. Wij stappen in een gereedstaande grote bus die ons naar Karyes zal brengen. De bus is vol op enkele plaatsen voor in de bus na. Als ik op een vrije plaats wil gaan zitten word ik tegen gehouden. Twee of drie rijen plaatsen vóór in de bus zijn gereserveerd voor monniken. Dat wordt dus een uur in een hobbelende bus staan. Een man bij mij in de buurt zegt dat ik gewoon op een vrije plaats moet gaan zitten. Ik vraag een monnik of ik naast hem mag gaan zitten. Hij kijkt of er geen monniken meer aan komen lopen om in te stappen. Als dat niet het geval is kan ik gaan zitten. Ik maak met hem kennis en de monnik blijkt uit Rusland te komen. Hij vraagt of ik in het Nederlands op wil schrijven wat bij ons in de kerk wordt gezegd als de Paaskaars wordt binnengedragen. ‘De Heer is waarlijk opgestaan’. Hij verzamelt die tekst uit alle talen. Ik wist hem te vertellen wat dat in het Rusland is. ‘Christos woskrestje’. Vanaf dat moment waren wij dikke vrienden en hebben wij via onze mobieltjes een afspraak gemaakt voor de volgende dag om een bezoek aan de Theologische (monniken) School bij Karyes te brengen zodat de rector onze vragen over Athos zou kunnen beantwoorden.
 

Athos
Eagles Palace Ouranoupolis | Athos
 

Op een pleintje in Karyes gaan alle mensen uit de bus. Daar staan de minibusjes te wachten op passagiers die naar hun bestemming moeten. Als wij zeggen dat wij naar ons eerste klooster Megisti Lavra moeten dan wijst een jongen naar één van de zes busjes waar wij met onze rugzakken naar toe lopen. Daar staan al enkele passagiers. Monniken, leveranciers, arbeiders en pelgrims. De chauffeur komt aanlopen en roept dat hij naar het Lavra gaat. De kosten van de rit worden verdeeld over het aantal passagiers. In ons geval is de ritprijs € 3,50 p.p.. De weg is behalve een klein stukje bij Karyes geheel onverhard. Het tempo van het busje is dus niet hoog. Regelmatig stroomt bij een regenbui, een aantal beekjes over de smalle weg waardoor een deel van de weg wordt weggespoeld. Dan moet de chauffeur stoppen en zoeken op welke plek hij het beste door het water weer verder kan rijden. Het is een zeer bochtige weg met sterke hellingen en afdalingen. Het is een prachtige route die voor het grootste deel langs de Oostkust van Athos loopt. Onderweg passeren wij het klooster Iviron dat ook aan de Oostkust van Athos aan de zee ligt. Het is een schitterend klooster. Ongeveer anderhalf uur na ons vertrek uit Karyes komen wij in het klooster Megisti Lavra aan. 
Als wij in het Lavra komen blijken ongeveer tien mensen (pelgrims) daar te overnachten. Wij worden door de gastenmonnik met drie assistenten ontvangen met een glaasje Ouzo, een glas water een stukje Turks fruit en een klein kopje koffie drap. Een jonge monnik schrijft ons in het register. Als hij weg moet doen de gasten elf de inschrijving. Daarna wordt ons het programma tijdens ons verblijf uitgelegd. Dan gaat de groep naar het nachtverblijf. Het is een opgeknapt gebouwtje bij de kerk met drie slaapzalen op de eerste etage. Het zijn nette kamers met bedden en matrassen, onder- en bovenlakens, en dekens. Daarna gaan wij een wandeling om het klooster maken en ik maak foto’s van een vervallen watermolen bij het klooster. Het is een multifunctionele kollermolen geweest. 

Om 17.00 uur moeten wij in de kerk zijn om de dienst mee te maken. Wij protestanten mogen alléén in het voorportaal ofwel de narthex komen. Mensen die de iconostase (iconenwand) willen bekijken worden weggestuurd. Als wij in de bankjes van de narthex gaan zitten komt een monnik ons zeggen dat wij alléén aan de rechterzijde van de kerkdeur mogen zitten. Dat zijn geen beklede maar houten bankjes. Na de dienst van ca. twee en een half uur gaan wij achter de monniken aan naar het refter (eetzaal) die bij de kerk ligt. Monniken en anderen worden gescheiden door een monnik die dienst doet. Hij wijst ons een zitplaats aan één van de gedekte houten tafels. Vóór het eten wordt door allen een gebed uitgesproken. Een monnik leest vanaf een katheder een stuk uit de Bijbel. In het refter mag niet worden gesproken. De maaltijd mag maar 10 minuten duren. Wij krijgen een pasta en een bakje sla, wijn en een sinas appel. Het eten in de kloosters is vegetarisch, vers en met zorg bereid. Na het eten ontmoeten wij een Belg die al voor de zesde maal op Athos komt. Het valt hem op dat de ontvangst en de sfeer in de kloosters telkens anders is, ook in de zelfde kloosters. Ik vraag aan de gastenmonnik wat ik voor ons verblijf in zijn klooster kon doneren. Niets! De kloosters zijn verplicht om pelgrims kosteloos onderdak te verlenen. Toen wij na ons gesprek met enkele pelgrims in de ontmoetingsruimte wilden gaan zitten werd ons duidelijk gemaakt dat de kerkdienst al begonnen was en wij daar snel naar toe moesten gaan. Als het donker wordt ga je naar bed. In het klooster en dus ook in het nachtverblijf brandt ’s nachts geen licht. Als je naar het toilet/wasbak moet ben je aangewezen op je eigen zaklampje. Omdat deze ruimte niet schoon is staan naast je bed voor elke gast een paar sandalen. Ons valt op dat jonge pelgrims bijna allemaal ook de nachtdienst in de kerk meemaken. Zij zijn ernstig bij het Orthodoxe geloof betrokken.
 

Athos
De Heilige Klooster Dochiariou | Athos


Maandag 28 april om 6.45 uur vertrekt het busje van het Lavra naar Karyes. Zonder het ontbijt te kunnen nuttigen vertrekken de meeste pelgrims naar hun volgende klooster. Frans Albert en ik hadden afgesproken om in een taveerne in Karyes een kop koffie en een broodje te nuttigen. Daarna zouden wij bezien of wij te voet naar ons volgende klooster Iviron terug zouden gaan. Dit eeuwenoude muilezel-pad staat bekend als een goed begaanbaar pad maar ze heeft voor een pelgrim nog veel verassingen in petto. Onderweg naar Karyes passeren wij weer het schitterende klooster Iviron en verderop stopt de chauffeur spontaan bij de bron van Anastasius de Athoniet, de grondlegger van het oudste klooster het Lavra en dus ook van Athos. Allen stappen uit met een lege fles om die met bronwater te vullen. De geneeskrachtige werking wordt benadrukt en de houdbaarheid ook. Na een half jaar zou het water nog zuiver en drinkbaar zijn. In de taveerne krijgen wij koffie met een kaaskoek van bladerdeeg. Daarna hebben wij ons gesprek met de rector van de Theologische school die ons hartelijk ontvangt met een grote kaaskoek en koffie. Na ons uiterst boeiend gesprek vertellen wij dat wij te voet naar Iviron willen gaan. Dat wordt ons afgeraden. Het zou een zware tocht zijn van minstens twee uren. Toch besluiten wij te gaan lopen. Gelukkig komen wij snel een jonge monnik tegen die met zijn vol beladen muilezel het pad op komt naar Karyes. Meestal is het pad geplaveid met afgesleten en dus gladde hardstenen blokken. De vele zijpaden maken dat wij de enkele voetganger die wij tegenkomen vragen of wij op de goede weg lopen. Het pad loopt door dichte bossen zodat wij geen richting kunnen bepalen, ook niet met een kompas omdat het constant klimmen en dalen is en een zeer bochtig pad is. Dan na uren opent zich het woud en zien wij Iviron beneden aan de zee liggen. Dit zijn momenten om nooit te vergeten. Frans Albert is nog redelijk fris maar zijn vader kan van de spierpijn bijna niet meer voort. In het gastenverblijf krijgen wij een tweepersoons kamer waar wel tien personen kunnen slapen. De procedure is niet veel anders dan in het Lavra. Voor mij was de ontdekking van het ‘aankomstschilderij ’ in de poort van Iviron een prachtige vondst. Voor de Deken heb ik een foto van mijn Portaitissa en een publicatie over Georgië welke ik in 2012 heb geschreven meegenomen. Dit kan hij bijzonder waarderen omdat veel pelgrims voor Iviron uit Georgië komen.
Dinsdag 29 april om 9.00 uur lopen wij naar de waterkant omdat daar een busje uit Karyes mensen uit Iviron komt ophalen. Het valt op dat de bewoners op Athos altijd haast hebben. Tijd voor een praatje is er niet. In de zelfde taveerne eten wij weer een enorme croissant die meestal met chocoladepasta is gevuld. Het hulpje van de eigenaar maakt voor mij een croissant met kaas. Daarna bezoek ik de kerk bij het Protaton, het bestuurscentrum van Athos. Frans Albert gaat het vervoer naar het volgende (Russische) klooster Panteleimon regelen. Lopen is geen optie. Er zijn geen andere mensen die naar Panteleimon gaan zodat wij een busje voor ons zelf huren. Langs de weg naar Dafni, niet ver van Karyes zien wij een bouwput voor de bouw van een ziekenhuisje. De weg naar Dafni is al niet best maar als wij halverwege rechts afslaan wordt de onverharde weg bijna onbegaanbaar. Bij aankomst geeft ik de gastenmonnik een cd van het Amsterdamse kamerkoor Oktoich dat onder leiding staat van Aliona Ovsiniakova en later een boekje van mijn hand over het Van Brants Rus Hofje in Amsterdam waarvan de stichter een vriend van Tsaar Peter de Grote was. De gastenmonnik is daar blij mee. De volgende morgen koop ik in de winkel een prachtige icoon van de Maagd Maria als beschermvrouwe van Athos. Wij vertrekken niet lang na 12.00 uur vanaf de kade van Panteleimon met de ferry en komen twee uren later in Ouranopolis aan. Daar koopt Frans Albert een icoon van de Maagd Portaitissa. Na onze overnachting vertrekken wij met de bus naar Thessaloniki waar wij nog een dag de toerist zullen zijn. Onderweg krijgen wij een hagelbui zoals ik die nog nooit heb meegemaakt. 
Zaterdag 3 mei zijn wij terug op Schiphol.
 

Athos
Stratoniki kerk van Ayios Nikoloas | Athos
 

VERANTWOORDING

Het verslag in dit stuk is een uittreksel uit mijn aantekeningen met voetnoten van deze reis die 14 pagina’s tekst bevat. Ik heb mij dus moeten beperken in de tekst. 
 

CONCLUSIE

Mijn onderzoek naar de herkomst van mijn icoon Portaitissa heeft ons een pelgrimstocht opgeleverd waarvan de betekenis pas in de loop van de komende jaren in zijn volle omvang duidelijk zal worden. Hoewel wij op Athos in een andere wereld waren en als protestanten ons niet volledig kunnen inleven in de mentaliteit en de cultuur van het leven op Athos hebben wij diep respect voor de devotie, het doorzettingsvermogen en het harde werken waardoor de monniken van Athos eeuwenlang met Gods hulp het hart van de Orthodoxie konden zijn en alle tegenslagen en verwoestingen door aanvallen van buitenaf het hoofd hebben kunnen bieden. Met diep respect! ∞
 

Athos
Olympiada Chalkidiki | Athos

EilandHoppen

Eilandhoppen in Griekenland

Fly&Drive

Zelf Rondreizen in Griekenland
Fly & Drive Matala - Mirtos
Fly & Drive Matala - Mirtos

Bij deze Fly & Drive ontdek je twee leuke dorpen op Zuid Kreta! Je combineert de twee fantastische dorpen Matala en Mirtos. Zo kun je een flink stuk van de mooie zuidku....

Fly & Drive Matala-Plakias
Fly & Drive Matala-Plakias

Bij deze Fly & Drive ontdek je twee leuke dorpen op Zuid Kreta! Je combineert de twee fantastische dorpen Matala en Plakias. Zo kun je een flink stuk van de mooie zuidk....

Fly & Drive Plakias - Agia Galini - Mirtos
Fly & Drive Plakias - Agia Galini - Mirtos

In deze leuke fly & drive-vakantie ontdek je het centrale en het oostelijke zuiden van Kreta. Je combineert drie fantastische dorpen: Plakias, Agia Galini en Mirtos. Je....

Fly & Drive Agia Galini - Mirtos Kreta
Fly & Drive Agia Galini - Mirtos Kreta

Ben je op zoek naar een authentiek stuk Kreta en vind je het leuk om een afwisselende vakantie te beleven? Dan is de combinatie Agia Galini en Mirtos op Zuid Kreta é....

Fly & Drive  Kreta
Fly & Drive Kreta

Deze Fly & Drive vakantie is de ideale vakantie voor mensen die het hele eiland Kreta willen ontdekken! Je bezoekt en ver....

Fly & Drive Athene Delphi Olympia Nafplion
Fly & Drive Athene Delphi Olympia Nafplion

Een mooie reis naar het vasteland van Griekenland. Deze reis ideaal vanaf 10 dagen maar kan gerust korter of langer duren. Je bezoekt tijdens deze reis Athene met o.a. de A....