Skyros is het minst toeristische eiland van de Sporaden met als gevolg dat het zijn eigen karakter goed heeft kunnen bewaren. het is een uniek en authentiek stukje Griekenland. Skyros is het eiland van de ambachten; houtsnijwerk, borduurwerk en keramiek. maar Skyros is ook het eiland van de wilde dwergpaardjes en van de tegenstelling tussen het groene, weelderig begroeide noordelijke deel en het ruige, rotsachtige zuidelijke deel. het karakteristiek gelegen Skyros-stad, met de witte kubushuisjes, die tegen de heuvel zijn “geplakt” met de kastro erboven, is dan de kers op de taart.

Nieuwsgierig geworden door de verhalen die de Nederlandse Roos ons vanuit Skyros voor ons weblog stuurde, besloot ik met mijn zus dit unieke eiland eens te gaan bezoeken. Graag wilden we op eigen houtje het eiland gaan verkennen, maar dat was nog niet zo gemakkelijk, want de Skyrianen zijn zo trots op hun eiland dat ze ons heel graag alles over het eiland wilden vertellen en ons met alle aspecten wilden laten kennismaken. Zo was er Chryssanthi, die ons bij de houtsnijder, het borduuratelier en het bekende Faltaits museum bracht. Vrijwillige gids mevrouw Maria bracht ons bij enkele van de vele kerken die Skyros rijk is en gaf ons een rondleiding door het archeologisch museum. Nikos, de man van Roos heeft ons heel behulpzaam het zuidelijk gedeelte van het eiland laten zien, dat erg droog en rotsachtig is en waar geen mensen, maar enkel dieren, zoals kuddes schapen, geiten en de wilde paardjes leven. Alle mensen die wij op Skyros hebben ontmoet waren erg gastvrij, open en behulpzaam, ze wilden erg graag en met gepast trots over hun unieke en waardevolle eiland vertellen, elke willekeurige dorpsbewoner was hierbij even behulpzaam.
 

We kwamen om elf uur ’s ochtends aan op de luchthaven van Athene en konden gelijk in onze huurauto stappen en richting haven Kimi op Evia vertrekken, om daar de boot naar Skyros te nemen. De tomtom was ingesteld, dus met de route kon het niet mis gaan. Euh, nou jawel dus. De tomtom koos namelijk voor de bergroute, die wel degelijk naar Kimi leidde, maar nou niet direct de meest ideale was, maar daar kwamen we pas achter toen we er bijna waren en toen we van Jorgos hoorden dat we een andere weg hadden moeten hebben. Namelijk via Amarinthos en Alyveri. Gelukkig hadden we tijd genoeg om in de haven te komen, want de boot vertrok pas om 19.00 uur. Ruim op tijd arriveerden we dus in Kimi om daar van een verlate lunch te genieten. Zo zaten we lekker in het zonnetje met een glaasje wijn en wat lekkere Griekse hapjes op het terras van restaurant Basinas in de haven van Kimi te genieten. Om half zeven konden we de boot op en bijna twee uur later zetten we voet aan wal van eiland Skyros, in het gezellige havenplaatsje Linaria. We werden opgewacht door Chryssanthi, die ons naar het hotel begeleidde, fijn, want in het donker op een nog onbekende plek naar een hotel zoeken is altijd een beetje lastig. Dit had Prinos reizen weer uitstekend voor ons geregeld. Moe maar voldaan, we waren immers al heel wat uren onderweg, kwamen we aan in hotel Axilleion in Aspous, waar we werden ontvangen door eigenaar Nikos en zijn vrouw Roos. We hadden deze trip nogal vroeg in het voorjaar gepland, dus het weer was nog niet helemaal stabiel, maar we wisten in ieder geval dat het de volgende dag een stralende, zonovergoten dag zou worden. De plannen waren dus gemaakt; de volgende dag zouden we volop benutten om het gehele eiland te verkennen en fotograferen; vroeg op dus en op volle kracht er tegenaan, want de dagen erna zou het weer helaas omslaan. Gelukkig is Skyros met zijn 215 vierkante kilometer goed te “behappen” waardoor we op deze stralende dag zoveel mogelijk konden zien. De ambachten en musea konden we dan mooi op de dagen doen dat het weer wat minder goed zou zijn.

Die ochtend stonden we dus vroeg op en we kregen van Nikos en Roos tips en adviezen over hoe we de route het best konden uitstippelen. We zouden eerst een ronde over het noordelijk deel van het eiland maken en daarna de Vouno (berg) van het zuiden verkennen. Na een ontbijtje met een vers eitje van de scharrelkippen van Roos, vertrokken we. Nadat we nog geen twintig meter hadden gereden hoorden we bellen rinkelen. Een enorme kudde geiten met drie herders kwam ons over de weg tegemoet lopen. De jongste “herder” voorop, ik schatte hem een jaar of twaalf, helemaal in zijn element met zijn belangrijke taak. (Het was zaterdagochtend dus er was geen school). Snel parkeerden we aan de kant van de weg en stapten we uit om dit tafereel vast te leggen op foto en film. Direct konden we “live” de originele Skyriaanse schoenen aanschouwen, die de herders op Skyros nog steeds dragen. Een mooier begin van het ontdekken van dit eiland konden we niet hebben, want Skyros is echt het eiland van de geiten, we zijn er ontzettend veel tegen gekomen deze dagen.
 

We begonnen op aanraden van Roos bij het kerkje van Ag. Panteleimonas. Het uitzicht boven op de berg bij het kerkje van Agios Pantaleimonas is adembenemend, met de kleine (schier) eilandjes die ervoor liggen. Op de deur van het kerkje zat de sleutel, dus we konden ook even binnen kijken, prachtig. Het natuurgebied rondom de kerk is mooi verzorgd en er staan bankjes om te picknicken. De zuivere lucht die we hier inademden was voor ons gevoel opvallend puur. De groene natuur met verschillende soorten wilde bloemen, de rust en het uitzicht, deze plek is een paradijsje.
We reden door naar de stranden van Pefkos en Agios Fokas. Pefkos ligt in een mooie baai waar de kleur van het water varieert van helder blauw naar turquoise. Ook de omgeving met de groene dennenbomen is hier erg mooi, Pefko betekent dennenboom, dus dat verklaart de naam. We vervolgden onze weg naar Atsitsa. In dit mooie groene gebied dat begroeid is met dennenbomen liggen verschillende kleine baaitjes met strandjes. De stenen constructies en pilaren die hier zelfs in het water staan, zijn opvallend, net als de rotsformaties in zee. Hier heeft een Duits bedrijf in het verleden voor de exploitatie van metalen gezorgd die in de mijnen van Skyros werden gevonden, de ruïnes ervan zijn stille getuigen.

Op een doordeweekse dag zouden we nu naar de opgravingen van Palamari zijn gegaan, maar het was zaterdag en Nikos had ons verteld dat het terrein dan gesloten is. Palamari bewaarden we dan maar voor de maandag. Wij reden door en gingen naar Molos en Magazia, de twee bekendste badplaatsen van Skyros. Omdat wij zo vroeg in het voorjaar waren gekomen, was het erg rustig en waren veel strandtentjes nog gesloten. Toch konden wij ons hier goed voorstellen dat het hier in de zomer bruisend en gezellig is met de taverna’s aan het strand en vele terrasjes. Van Chryssanti hoorden we dat in Molosen Magazia verschillende goede restaurantjes zijn. Molos en Magazia zijn de stranden die onder de heuvel van Skyros stad liggen, vanuit Skyros stad is het te lopen. Het strand van Gyrismata ligt iets verder. De stranden zijn ook goed te bewonderen vanaf het punt boven op de heuvel van Skyros stad, vanaf het pleintje der Poëzie. Hier staat het standbeeld van Rupert Brooke, de beroemde Engelse dichter die in het zuiden van Skyros begraven is. Met dit standbeeld en het pleintje wil men de dichtkunst van over de gehele wereld eren. Skryros-stad (of Chora) is een echt Grieks stadje, het is totaal niet beïnvloed door buitenlandse gewoontes. Er zijn bijna geen souvenirwinkeltjes of toeristische restaurants, alles is gewoon echt Grieks, zoals het al jaren geweest is. Er zijn wel verschillende winkeltjes met de typisch Skyriaanse ambachten. Zo is er een Keramiek winkel , een houtsnijwinkel en een winkel met handgemaakte Skyriaanse sandalen, zoals de herders van Skryros ze vroeger droegen en nu nog steeds dragen. De hoofdstraat van het stadje heet Megali Strada, hier zijn de meeste winkeltjes en taverna’s. Vanaf hier slingeren ontelbaar veel straatjes in alle richtingen. Smalle steegjes met prachtige doorkijkjes, trapjes en kerkjes. Op het plein bij een van de taverna’s bestelden we een heerlijke lunch van choriatiki, tzatziki en bifteki, een verse jus d’orange erbij en daar zaten we dan weer heerlijk te genieten. Helaas, we konden niet al te lang blijven zitten want we wilden nog veel meer van het eiland zien.
 

In Skyros stad zijn er veel mooie kleine kerkjes te bewonderen. Het is opvallend dat een eiland met ongeveer 3000 inwoners zoveel kerken telt, naar schatting ruim 300. De kerkjes en kapelletjes zijn bijna allemaal privé eigendommen van families. Bijna elke familie op Skyros heeft wel een eigen kerkje. Buiten Skyros stad in de bergen van het binnenland zijn we het kerkje van Agios Dimitrios gaan bekijken, onder de kundige leiding van gids Maria, die hiervan de sleutel beheert. Maria was zo behulpzaam om met ons mee te komen en ons veel over Skyros te vertellen. Zij werkt vrijwillig als gids en neemt haar werk erg serieus. Zo vertelde zij ons dat het erg opmerkelijk is dat in dit kerkje de muurschilderingen zowel afbeeldingen van de mythologie als van het christendom laat zien. Muurschilderingen van de mythologie had ik nog nooit eerder in een Grieks kerkje gezien. Ook bracht ze ons op de hoogte van de aanwezigheid van een zeer zeldzame bloem op Skyros, de wilde zwarte tulp, die alleen in maart groeit en zeer moeilijk te vinden is. Trots liet Maria ons haar foto zien, die zij van deze tulp maakte.

Op naar de kleine baai en het haventje van Achilli, vanwaar de held Achilles in de oudheid met zijn schepen zou zijn vertrokken naar de Trojaanse oorlog. In de mythologie komt Skyros veel voor in het verhaal over het leven van Achilles ten tijde van de Trojaanse Oorlog. De moeder van Achilles wilde voorkomen dat haar zoon onder leiding van Odysseas, koning van Ithaka, zou moeten deelnemen aan de Trojaanse Oorlog. Zij stuurde haar zoon, verkleed als meisje, naar het ‘veilige’ paleis van koning Lykomedes op Skyros,. Hier aangekomen trof Achilles de mooiste meisjes van Skyros. Het was niet mogelijk de Trojaanse Oorlog te winnen zonder de inzet van Achilles, zodat de slimme koning Odysseas een list verzon om hem te vinden. Hij bracht twee emmers naar Skyros, één gevuld met juwelen en de andere met wapens. In het paleis op Skyros aangekomen deelde hij de inhoud van beide emmers uit. Natuurlijk kozen de vrouwen voor de juwelen en verried Achilles - vermomd als vrouw - zichzelf door een zwaard te kiezen. Zo kwam zijn bedrog uit en Odysseas overtuigde Achilles van de noodzaak om deel te nemen aan de Trojaanse Oorlog. Volgens de mythe verliet Achilles het eiland Skyros via een kleine grot, deze grot ‘ Achilli’ is naar hem vernoemd. Tegenwoordig bevindt zich in Achilli de jachthaven van Skyros. Het strand van Achilli, achter de haven is erg rustig, net als het nabijgelegen strand van Aspous.
Vanaf Achilli reden we door naar de havenplaats Linaria. Hier arriveert de veerboot uit Evia. Net voor we Linaria inrijden ligt, op de rotsen langs de zee, een leuke cafetaria, die Kavos heet. Hier kan je heerlijk zitten om wat te drinken, een aanrader. Vanaf Kavos heb je namelijk een geweldig uitzicht op Linaria en de zee. In de zomer, op het moment dat de boot met toeristen vanuit Evia aankomt in de haven, wordt er vanaf het terras van Kavos muziek gedraaid; het intro van Richard Strauss’ “Also Sprach Zarathustra“ en de mensen die er zitten krijgen “vuurwerk-sterretjes” om te branden en zo worden de nieuwe toeristen welkom geheten, men zwaait vanaf de boot naar de mensen op het terras en andersom, dit is een prachtig moment. Linaria is een charmant plaatsje met witte huisjes rondom het haventje. Hier liggen veel vissersbootjes in de haven en aan de haven liggen verschillende terrassen van taverna’s en cafeetjes. Er is een goede vistaverna die “Psariotis” heet (visser), ook hier was de eigenaar weer erg gastvrij en vriendelijk, trots liet hij ons zijn vers gevangen kreeft zien. De kreeften van Skyros zijn overal in Griekenland bekend. Net buiten Linaria, ligt de hoger gelegen kerk Agios Nikolaos Linarias.
 

Vanaf Linaria rijden we nu naar het kiezelstrand van Kalamitsa. Het is een rustig strand en in de baai van Kalamisa wordt veel gesurft, omdat het hier vaak hard waait. Vanaf Kalamitsa gaan we richting het zuiden van het eiland. Er is op Skyros een zeer groot verschil tussen het noorden (Meri) en het zuiden (Vouno). We rijden de bergen in en ontdekken direct de verschillen, hier woont werkelijk geen mens, het is een totaal ongerept ruig natuurgebied, wel komen we direct verschillende kuddes schapen en geiten tegen. Erg leuk, maar wij zijn vooral op zoek naar de in het wild levende dwergpaardjes, waar het eiland om bekend staat. Verder en verder rijden we de berg op en de begroeiing is erg apart te noemen, de lage struiken groeien hier in de meest grillige scheve vormen. In dit kale en rotsachtige gebied ligt het Kochilas gebergte met de Panafitis bergtop met een hoogte van 790 meter. Bij de baai van Tris Boukes, komen we bij de graftombe van dichter Rupert Brooke. Hij werd hier op zijn eigen verzoek begraven nadat hij in de eerste wereldoorlog in Afrika ziek was geworden terwijl hij in het leger diende. Hij was pas 28 jaar toen hij stierf. De graftombe ligt heel onopvallend links naast de weg midden in een olijvenboomgaard. Vooral Engels toeristen zijn hierin erg geïnteresseerd. We komen ook nog langs een ander opmerkelijk fenomeen; enorme rotsdelen die door iemand op een bepaalde manier zijn neergezet of gerangschikt. Het meest opmerkelijke is het stenen paardje, hoe is het toch mogelijk dat er zoiets ontstaan is juist op dit eiland van de wilde paardjes. En ja ook de echte paardjes hebben we, met dank aan Nikos, gevonden. Prachtig om deze dieren met eigen ogen te zien. Het zijn de nakomelingen van een oeroud ras. Uit prehistorische vondsten blijkt dat de paarden altijd op Skyros aanwezig zijn geweest. Vroeger liepen er duizenden rond op het eiland maar hun aantal telt nu niet meer dan ongeveer 200. Tegenwoordig worden ze beschermd en probeert men ze weer in aantal te laten toenemen. In vroegere tijden werden de paardjes gebruikt in de zomermaanden als hulp bij de oogst waarna ze weer werden vrij gelaten. De boeren voerden ze van tijd tot tijd bij om ze een band te laten houden met mensen zodat ze het jaar erop weer gevangen konden worden en ingezet op het land. Tegenwoordig gebeurt al het werk machinaal en zijn de paardjes daarvoor niet meer nodig.

Helaas kregen de weersvooruitzichten gelijk, het weer is de volgende dagen totaal omgeslagen, weg was de zon, wat jammer, maar gelukkig hadden we nog genoeg bezienswaardigheden die we wilden zien, zoals de werkplaats van de houtsnijder, de twee musea, enkele kerkjes en het borduuratelier. Helaas was de keramiek werkplaats gesloten omdat de eigenaar in Athene was. Overal in Griekenland kent men het bijzondere en ambachtelijke handwerk van Skyros waaronder het borduurwerk, het houtsnijwerk en de keramiek. Deze keramiek van Skyros is heel apart en niet alleen herkenbaar door zijn specifieke Skyriotische patronen, maar ook door typisch Nederlandse motieven! Zeelieden namen vroeger graag borden mee naar huis, als souvenir uit de landen waar ze waren geweest. De motieven op dit aardewerk vormden dan een nieuwe inspiratiebron voor de eigen Skyriotische borden. Het beroemde keramiek kan je overal tegenkomen, zelfs als versiering op de kerken. Naast de deur van bijna elke kerk is links en rechts een bord ingemetseld. Vroeger was keramiek ook een afspiegeling van hoe welgesteld een familie was. Hoe meer keramiek, des te rijker men was.

Het traditionele houtsnijwerk van Skyros is een lust voor het oog. Van kleine (sier)voorwerpen tot grote gebruiksvoorwerpen, alles is even mooi bewerkt. In ieder huis op Skyros is wel een hoekje ingericht met deze traditionele meubelstukken. We zijn bij de houtsnijwerkplaats van Lefteris Avgoklouris geweest, net voor Skyros stad. Hier demonstreerde hij hoe speciaal en uniek het houtsnijwerk op Skyros is. Alles wordt één voor één met de hand gesneden, er worden geen stempels gebruikt om de bekende lage stoeltjes en andere meubels sneller te kunnen decoreren. Hier bewonderden we het traditionele Skyriotische huis. De huizen in Skyros stad hebben met elkaar gemeen dat ze erg klein zijn. Het traditionele Skyriotische huis heeft dan ook een eigen, opvallende indeling. In de kleine huizen, die allemaal binnen de stadsmuren moesten passen, gebruikte men ook kleine meubels. Stoelen waren heel klein en vooral laag, het lijken eerder kinderstoeltjes, maar dat is niet het geval. Stuk voor stuk werden ze mooi bewerkt. De slaapkamer was bovenop de vide, daar onder lag de salon met de kleine meubels. Een kruik met vers gehaald bronwater werd in een hoekkast bewaard, een dennenappel fungeerde als dop. Men had dus een zeer functionele manier van inrichten. De adel woonde het hoogst, in de huizen boven in de stad, dat was immers de veiligste plek, de boeren en herders woonden lager gelegen dichter bij de velden.
 

Het Faltaits museum in Skyros stad is een ontzettende aanrader. Dit museum is gehuisvest in de villa van de familie Faltaits en ingericht met authentieke handgemaakte meubels naar de traditie van het eiland. Dit in 1964 opgerichte museum behoorde tot een van de eerste volksmusea in Griekenland. Het museum is gehuisvest in de residentie van de Faltaits-familie. Dit prachtige “archontiko” huis (herenhuis) is gebouwd in de grootste toren van de stad Chóra, bekend als de Paleopyrgos (oude toren) . Het museum is het allergrootste volks- en historisch museum van Griekenland. De collectie is enorm en vertegenwoordigt de geschiedenis van het eiland vanaf 1205 na Christus tot heden. Alles wat te maken heeft met de geschiedenis van het eiland is terug te vinden in dit unieke museum. In dit museum kan je echt uren verblijven want er is ontzettend veel te zien en de medewerkers zijn van harte bereid om uitleg te geven. Wij kregen een rondleiding van de zeer vriendelijke Manos en waren erg onder de indruk.

In het andere museum, het archeologisch museum van Skyros is ook het typische Skyriotische huis te bewonderen en een uitgebreide collectie van archeologische vondsten uit Skyros. De meeste voorwerpen zijn gevonden in Palamari– in het noorden van Skyros nabij de luchthaven – dit gebied behoort tot een van de belangrijkste archeologische opgravingen van Griekenland. Deze vindplaats dateert uit de Koperen periode ca. 2500 v.Chr. Gezien de ommuring (als een fort) van deze prehistorische nederzetting in Palamari neemt men aan dat dit een uiterst belangrijke plaats in de Egeïsche zee moet zijn geweest. Archeologen denken dat de gevonden plaats met een huidige oppervlakte van 17 km² in oorsprong zeker tweemaal zo groot moet zijn geweest.

Het traditionele borduurwerk van Skyros is overal in Griekenland bekend onder de naam Skyriano. Dit borduurwerk is vooral speciaal door de samenstelling van het garen. Men draait diverse draden borduurzijde waaronder gouddraad in elkaar en borduurt hiermee de meest fraaie patronen op allerlei voorwerpen zoals lakens, slopen, schorten, kleding en kleden. De kleden worden gebruikt ter versiering en/of bescherming van de prachtige meubels. Elk geborduurd tafereel heeft zijn eigen symbolische betekenis, dit vertelde mevrouw Amerissa Panagiotou ons, van het borduuratelier in Kalamitsa. Amerissa leerde op haar negende jaar borduren van haar grootmoeder en leerde hiermee de symbolische waarde kennen en respect voor de tradities van de Skyriotisch borduurwerk.
 

Een andere tip voor mensen die naar Skyros gaan; zeker een boottochtje maken naar de zeegrotten aan de oostkant van het eiland. Deze grotten behoren tot de mooiste van Griekenland, vanwege de grote variëteit aan kleuren die zijn gevormd in de muren van de grotten en de kleuren van het helderblauwe/turquoise water.
Skyros heeft in de zomer wel toerisme, maar dat zijn vooral de Grieken zelf die vanuit Athene een paar dagen van het eiland komen genieten. Ze hoeven dan alleen de boot vanaf Evia te nemen, of een binnenlandse vlucht vanaf Athene. Er is namelijk een vliegveld op Skyros. Houd je ervan om ergens te komen, waar de mensen hun eigen tradities en gewoontes behouden hebben, houd je van strand en natuur, van wandelen en cultuur? Dan is Skyros zeker een heel fijne vakantiebestemming!
 

Met dank aan Prinos Reizen die deze geweldige trip voor ons tot in de puntjes regelde en ons veel informatie en hulp gaf bij het ontdekken van Skyros.

Meer informatie over Skyros vindt u op:
www.grieksegids.nl/sporaden/skyros.php en op www.grieksegids.be/sporaden/skyros.php
Bekijk ons filmpje over Skyros op: www.grieksegids.tv/film-video/videofilm-skyros.php